Hitler w Kielcach – z dziejów Pałacu Biskupów
Opublikowano: 21 stycznia 2021

We wrześniu 1939 roku, kiedy armia niemiecka zajmowała coraz większe obszary Polski, w Kielcach miało miejsce niecodzienne wydarzenie, do miasta przybyli czołowi przywódcy III Rzeszy. Co robił Hitler w Kielcach i dlaczego odwiedził Pałac Biskupów Krakowskich? Na to pytanie istnieje wiele odpowiedzi. Niektórzy twierdzą, że była to jedna z wielu inspekcji oddziałów frontowych, inni, że za wizytą kryła się za fascynacja osobą Józefa Piłsudskiego.

Archiwum Akt Nowych udostępniło zdjęcie ze zbiorów Jerzego Świderskiego z opisem: Adolf Hitler w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach patrzący na popiersie Józefa Piłsudskiego. Niewątpliwie postać ta fascynowała przywódcę III Rzeszy. Po śmierci marszałka w Berlinie zorganizowano bardzo uroczystą ceremonię żałobną. Legenda miejska głosi, że Hitler w Kielcach miał powiedzieć: Gdyby żył Piłsudski nie byłoby tej wojny. Jak to jednak bywa z legendami miejskimi, zwykle nie mają nic wspólnego z rzeczywistością.

Kielce były pierwszym większym miastem, które zostało zajęte przez Niemców. Hitler w Kielcach pojawił się 10 września około południa. Kolumna samochodów zatrzymała się na placu przed katedrą, gdzie zgromadzono niemieckich żołnierzy, mercedes Hitlera natomiast w niewielkiej asyście wjechał na pałacowy dziedziniec. Do Kielc przybył też Heinrich Himmler, a w pałacu odbyło się spotkanie z kilkoma generałami.

Popołudniu Hitler odjechał na lotnisko w Masłowie, skąd odleciał do swojej kwatery niedaleko Opola. Wizyta ta zostało później upamiętniona specjalną tablicą na murze pałacu. Odsłonięcia dokonał generalny gubernator Hans Frank 28 maja 1940 roku.

Miejsce, które odwiedził Hitler w Kielcach

Kielecki Pałac Biskupów Krakowskich zbudowany został w latach 40-tych XVII wieku, a w XVIII wieku dodano dwie galerie po obu stronach dziedzińca. Budowę zainicjował biskup Jakub Zadzik (1582-1642). W roku 1789 decyzją Sejmu Czteroletniego pałac został przejęty przez Skarb Państwa. Po odzyskaniu Niepodległości w budynku mieścił się Urząd Wojewódzki. W czasie okupacji niemieckiej (1939 – 1945) ulokowano tu siedzibę władz okupacyjnych.

Po II wojnie światowej, do 1970 roku pałac był siedzibą Wojewódzkiej Rady Narodowej. Obecnie mieści się tam oddział Muzeum Narodowego. Można w nim zobaczyć wnętrza zabytkowe z XVII i XVIII wieku, Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego, Galerię Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej oraz Gabinet Numizmatyczny.

Budynek odegrał pewną rolę w procesie odzyskania przez Polskę niepodległości. W 1914 roku rezydował tu marszałek Józef Piłsudski, a miasto Kielce zostało nieformalną stolicą odradzającego się państwa. Wydarzenie to upamiętniono po śmierci marszałka, tworząc Sanktuarium Józefa Piłsudskiego.

Osobne wejście od strony południowego dziedzińca pałacu, zaprojektował warszawski rzeźbiarz Stanisław Rzecki. Podczas okupacji i w czasach PRL pomieszczenia Sanktuarium zostały zdewastowane. Dopiero w roku 1990 odtworzono je na podstawie dawnych fotografii.