„Mówią Wieki”: dlaczego Mao Zedong niszczył kulturę Chin?
Opublikowano: 13 stycznia 2021

W najnowszym numerze miesięcznika historycznego „Mówią Wieki” znajdujemy analizę przyczyn jednej z najbardziej absurdalnych kampanii XX wieku. W latach 1966 – 1969, podczas kampanii o nazwie Wielka Proletariacka Rewolucja Kulturalna miliony Chińczyków zaczęły niszczyć dorobek kulturalny własnego kraju. Wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego rządzący wówczas Państwem Środka Mao Zedong zainicjował tę akcję?

Jak pisze magazyn „Mówią Wieki”, podczas każdej kampanii politycznej mamy do czynienia zarówno z motywami ideologicznymi jak i politycznymi. Nikt bowiem nie wysyła ludzi na ulicę, mówiąc im wprost, że chce zdobyć, lub umocnić swoją władzę. Można tu dodać, że zazwyczaj wystąpienia uzasadniane są jakimś szlachetnym celem, a ich organizatorzy odwołują się do tzw. „ogólnoludzkich wartości”.

Podobnie było podczas rewolucji kulturalnej, Mao Zedong porwał miliony w imię walki z przywilejami rządzących (choć sam należał do osób sprawujących władzę), przyspieszenie światowej rewolucji oraz o szczęście mas pracujących.

Dlaczego Mao Zedong zainicjował rewolucję kulturalną?

Idea zniszczenia dawnej kultury chińskiej pojawiła się wśród elit tego kraju pod wpływem kontaktów z Zachodem. Część intelektualistów uznała – nie bez inspiracji ze strony zachodnich myślicieli – że kultura ich kraju hamuje postęp. Nie był to więc pomysł Mao.

Kiedy w Państwie Środka rozwijał się Ruch Nowej Kultury, przyszły przywódca państwa był jeszcze pomocnikiem bibliotekarza na Uniwersytecie Pekińskim i początkującym dziennikarzem. Ale to on właśnie zrealizował z całą bezwzględnością pomysł części intelektualistów.

Dawna kultura, zdaniem Mao, była zagrożeniem dla procesu budowy komunizmu. Z przekonania tego wypływał inny wniosek, na drodze budowy komunizmu stoi aparat partii komunistycznej. Wychowani w kulturze feudalnej aparatczycy po rewolucji stają się nową kastą rządzącą i dbają głównie o własne przywileje.

Istniała jeszcze przyczyna polityczna rewolucji kulturalnej, była nią walka frakcyjna w łonie partii. Po 1960 roku Mao w znacznym stopniu utracił realną władzę, choć jego kult był ciągle propagowany. Celem rewolucji kulturalnej było więc uzyskanie przez Mao pełnej kontroli nad partią. Czy jednak cel ten został osiągnięty?

Więcej w: Wojciech Ostrowski; „Rewolucja kulturalna – dlaczego Mao postanowił zniszczyć chińską kulturę”; „Mówią Wieki”; styczeń 2021 rok.